Na początku października przeprowadziłem ankietę wśród blisko 30 polskich regionalnych bibliotek cyfrowych dotyczącą możliwości współpracy z małymi i średnimi instytucjami kultury (gminnymi, powiatowymi miejskimi). Te ostatnie są w coraz większym stopniu zainteresowane cyfryzacją treści, jednakże ich możliwości organizacyjne, kadrowe i techniczne często nie pozwalają im na sprawne i kompleksowe przeprowadzenie takich projektów.
Ważną rzeczą jest także publikowanie utworzonych cyfrowych zasobów, bowiem docelowe umieszczanie ich np. w serwisach WWW tych instytucji doprowadzi do ogromnego rozproszenia treści. Tego rodzaju opublikowanie nie zapewniałoby także tzw. interoperacyjności serwisów prezentujących cyfrowe treści, która jest podstawą włączania takich serwisów do krajowych (Federacja Bibliotek Cyfrowych) lub europejskich (Europeana) inicjatyw. (Uwaga: wszystkie BC, które udzieliły odpowiedzi zdeklarowały, że są otwarte na współpracę w zakresie udostępniania zasobów niewielkich instytucji w różnych modelach - szczegóły w następnym poście)
Ankieta zawierała pytania o model potencjalnej współpracy, sposób typowania treści, lecz najciekawszym fragmentem było ustalenie, jakiego rodzaju wsparcia mogą udzielić regionalne biblioteki cyfrowe (RBC) digitalizacyjnym nowicjuszom swojego regionu. Określono następujące obszary wsparcia dla małych i średnich instytucji kultury (MŚIK):
- udostępnienie dedykowanego mechanizmu komunikacji i wsparcia pomiędzy instytucjami tworzącymi BC (forum/lista dyskusyjna, itp.),
- przeprowadzenie warsztatowych szkoleń z zakresu digitalizacji,
- udostępnienie przez RBC sprzętu i oprogramowania do samodzielnej digitalizacji dla MŚIK,
- digitalizacja dokumentów dostarczonych przez MŚIK,
- przetwarzanie skanów dostarczonych przez MŚIK do postaci prezentacyjnej (korekta, kompresja),
- przeprowadzenie czynności redaktorskich (opracowanie i publikacja) zasobu w RBC,
- udostępnienie aplikacji redaktora i umożliwienie MŚIK samodzielnego publikowania na platformie RBC,
- wsparcie w zakresie ustalania praw autorskich do utworów,
- wspólna (międzyinstytucjonalna) realizacja projektów z funduszy zewnętrznych,
- digitalizacja przez pracownika instytucji współtworzącej BC i przy pomocy jej sprzętu wybranych zbiorów zabytkowych MŚIK w miejscu ich lokalizacji (dodane przez Podkarpacką BC).
Wyniki okazały się bardzo budujące. Regionalne biblioteki cyfrowe, mimo niewątpliwych własnych problemów z powiększaniem cyfrowego zasobu, oferują szereg możliwości pomocy niewielkim instytucjom. Co więcej, deklarują, że robią to bezpłatnie. Dotyczy to zarówno dużych, tworzonych przez wiele instytucji bibliotek cyfrowych, jak i takich, które prowadzone są przez niewielkie biblioteki miejskie. Zapewne stopień wsparcia i zaangażowanie w świadczenie pomocy ze strony funkcjonujących BC musi uwzględniać ich własne, często mocno ograniczone możliwości.
Otwartość i intencja dzielenia się kompetencjami i zasobami będzie sprzyjać rozpowszechnianiu się i realizacji cyfrowych inicjatyw, wzrostowi liczby dostępnych dla publiczności dokumentów oraz wzbogaceniu polskich zasobów cyfrowych o unikalne treści regionalne.
Żałując nieco, że niektóre z dużych BC z tradycjami nie udzieliły odpowiedzi, zapraszam do zapoznania się z wynikami ankiety wsparcia i komentarzy.
5 komentarzy:
KPBC z małą ilością punktów wsparcia wypada tutaj jako bardzo nieprzyjazna. Ale tak na prawdę, każda biblioteka czy instytucja kultury regionie może stać się pełnoprawny udziałowcem KPBC, uczestniczyć w szkoleniach i ustaleniach dotyczących kierunków współpracy, mieć dostęp do aplikacji redaktora, brać udział w dyskusjach na forum KPBC-L. To wszytko za, symboliczne często opłaty. Wpłaty przeznaczane są w całości na rozwój bazy sprzętowej biblioteki cyfrowej oraz licencje (np. dLibra).
A to ciekawe, z tymi opłatami, ponieważ w ankiecie z KPBC zaznaczono, że wsparcie świadczone jest nieodpłatne. Co do sposobów współpracy i współuczestnictwa - temu poświęcona była inna część ankiety, którą opublikuję niebawem.
Niestety mogę polegać tylko na odpowiedziach udzielonych w ankiecie - ankieta była wysłana na adres kontaktowy BC umieszczony w spisie FBC.
Rzeczywistość jest bardziej złożona niż to założyła ankieta. W KPBC na niewiele można liczyć nie przystępując jako udziałowiec i nie ponosząc opłat, a ma się wszelkie prawa i możliwości gdy się jest już "w środku". Odpowiedź na ankietę przedstawiała na co można liczyć w przypadku KPBC gdy nie chce się podpisywać umowy o współpracy, nie chce się wyznaczać osoby do Rady, nie chce się ponosić opłat w wysokości 100 zł/kwartał lub mniejszej, itd.
To, że na ankietę nie odpowiedziała prawie połowa RBC + uwagi WS, znaczy, że ankietę nieco zmodyfikowaną najlepiej za pół roku lub za rok powtórzyć i dać wszystkim szansę na udzielenie odpowiedzi.
Dziękuję za uwagi, są one bardzo ciekawe. Oczywiście ankietę mam zamiar powtarzać, śledząc rozwój regionalnych BC w różnych obszarach.
@ws,Krzki
Ankiety są istotnie mało wdzięcznym sposobem badania, choćby dlatego, że nie wszyscy na nie odpowiadają. W dodatku ankietujący na chęć lub niechęć do ankietowania nie ma wielkiego wpływu.
Co do jakości odpowiedzi - zasada jest prosta: w wyniku ankiety dostaje się to co wpiszą (albo nie wpiszą) do niej ankietowani.
Co do złożoności (czy też nadmiernej prostoty) ankiety trudno mi się zgodzić. Opublikowane w poście zostały odpowiedzi na następujące pytania:
"Jaki jest zakres potencjalnego wsparcia MŚIK przez RBC?"
oraz
"Czy udział w tworzeniu zasobu RBC (korzystanie z platformy RBC) oraz świadczone dla MŚIK wsparcie
jest: nieodpłatne ... , odpłatne ....
Jeśli odpłatne to w jakim zakresie?: .........................."
Nieco wcześniej było pytanie:
"Czy RBC jest otwarta na współpracę w zakresie udostępniania cyfrowych zasobów MŚIK, obecnie nieuczestniczących w RBC?"
Wszystkie z pytań, pomimo zawarcia "twardych" opcji wyboru, zawierały albo pole "Inne, jakie?" lub wykropkowane pole do bardziej szczegółowego opisu, np. zasad współpracy,warunków i procedur wejścia do BC, etc. Ostatnim punktem były "Uwagi: ...." do swobodnego rozwinięcia.
Niestety w ankiecie z KPBC nie znajdują się informacje podane tu przez kolegę ws, mimo, że (moim zdaniem) doskonale by się w niej zmieściły i byłyby jak najbardziej na temat.
By nie być gołosłownym - link do formularza ankiety:
https://docs.google.com/viewer?a=v&pid=explorer&chrome=true&srcid=0B-Tg53fQXJv5NGI4OGJiYjAtODQ3Ni00MGMzLWExZWMtMGJlNDI1ZDNjNmRj&hl=pl
Sama ankieta (jej brzmienie) była konsultowana z kilkoma niegłupimi osobami tworzącymi BC w kraju, ale na pewno można ją udoskonalić.
Prześlij komentarz